ƆKANDA WA ƆSƐNGƐƐLƆ WA ƐTƐKƐTA LO ƆTƐTƐLA LA ALƐDI

Okanda wa ɔsɛngɛɛlɔ wa ɛtɛkɛta ɔnɛ mfundama dya ncindɛɛ olakanyeelo wa Ɔtɛtɛla lo okongeelo wa oyooyo wa weeceelo wa ɛtɛkɛta lo kalasa ya ntateelo dya mbewa mfunda la mbadya. Ɔtɛtɛla eekɔ ɔtɛkɛta watɛkɛtama lo Sankuru. Vɔ weekɔ lo ntɛkɛtama lo prɔvɛsɛ ka otondo ndo ndakanyema lo kalasa la lo tɛmwɛɛlɔ ntatɛɛ oma lo ɔnɔnyi wa 1910. Ase Sankuru keema la ɔtɛkɛta onkina dya mengɔnya tokanyi kana wa nkongɛ akambo wa lɔsɛnɔ paka Ɔtɛtɛla. Okanda wa Ɔsɛngɛɛlɔ wa ɛtɛkɛta ɔnɛ eekɔ dya weeca la ambeki wa kalasa ya ntateelo nkonja ɛtɛkɛta wele ohomba dya mbeka mbadya la mfunda Ɔtɛtɛla. Laawɔ kele lo ofundeelo waakiwɔ, akasɔnama paka tɔtɛkɛta, toceelo ndo alɛdi watanema lo lɔsɛnɔ la hotoohotoo. Lɔkɔ eekɔ ɛtɛkɛta 1.097 walembeciya ɛtɛkɛta ɛnɛ lo Français ndo lo Ɔtɛtɛla dikambo Français la Ɔtɛtɛla mbatɛkɛtama wonya cɛ. Ɔlɔngɛɛlɔ wa okanda ɔnɛ eekɔ la tenyi sato : Wojeelo wa alfabɛ wa Français la okadimweelo waakiwɔ lo Ɔtɛtɛla dya nkomiya oyangeelo wa ɛtɛkɛta wɔɔdu laateyi wa okanda. Wojeelo wa dyɛɛnyɛɛlɔ lo Français la okadimweelo waakiwɔ lo Ɔtɛtɛla la oyango wa mɛnya lotumu la ɔtɛkɛta laateyi wa etelo ndo wooho wafundamawɔ. Wojeelo wa alɛdi eekɔ dya mbasanganya la alɛta dya nkimanyiya okimeelo wa lo ɔtɛ esadi. Ofundeelo wa lo Ɔtɛtɛla wa lo okanda ɔnɛ eekɔ ɔnɛ wakeemɛ tomanyi ta olakanyeelo wa ɛtɛkɛta wa lo R. D. Congo lo losanganya lakɔɔtɔma lo ɔnɔnyi wa 1974 la Lubumbashi.   Omfunji  A. NGUWO NDJOVU